Hoeveel talen staan er op jouw cv? soms twijfel ik of ik een taal aan mijn cv zal toevoegen: Braille.

Zou dat realistisch zijn? Een mooi vraagstuk voor Wereld Brailledag.

Op mijn twaalfde kwam ik in aanraking met het brailleschrift. De term aanraking’ is hier toepasselijk aangezien braille een voelbaar schrift is. Ontwikkeld door Louis Braille om teksten leesbaar te maken voor mensen die blind of slechtziend zijn. Op het moment dat mijn zicht onverwacht sterk verminderde, was ik erg gemotiveerd om op een andere manier te kunnen blijven doen wat ik al deed. Dus schoof ik aan bij een braille-klasje. Samen meteen studente en een vrouw begon ik aan de cursus. En dan lijkt het weer net of je in groep 3 start met lezen. Waar je bij het aanleren van een nieuwe taal begint met het vertalen van de simpelste woorden en zinnen zoals: “Mijn naam is Martine” en: “Hoe heet jij?” begon ik hier weer met het aanleren van letters. Want de de eerste letter van het alfabet was niet meer een A maar slechts één voelbaar puntje. En de tweede letter was geen B maar twee puntjes onder elkaar. En die derde letter, die leerde ik pas veel later. Want daar kon je nog niet de eerste woordjes van maken zoals ‘bal’ of ‘pap’ . En het lezen van zo’n woordje gaat overigens ook hetzelfde als in groep 3; letter voor letter.  Braille lees je met twee vingers. Dit houdt in dat je maximaal twee tekens op een vel papier leest. In het begin is dat nog lastig en gebruik je de ene vinger om te lezen en de andere om je te oriënteren op het papier. In je hoofd ben je druk met het benoemen van de afzonderlijke letters om daar vervolgens een woord van te maken: B A L is ‘bal’ .

Wat niet veel mensen (buiten de braillelezers) weten, is dat je ook brailleletters kunt uitspreken. Een brailleteken is opgebouwd uit maximaal 6 punten; dit wordt een braillecel genoemd. Het gaat om 3 rijen van twee puntjes naast elkaar. Denk aan de 6 van een dobbelsteen: ⋮⋮ De combinatie van puntjes die in deze cel voelbaar gemaakt zijn, vormen een letter of teken. De drie punten aan de linkerzijde zijn van boven naar beneden genummerd 1,2,3. De punten aan de rechterzijde zijn de punten 4, 5 en 6. De A wordt ook wel punt 1 genoemd. En een B is dan punt 1,2. Het kan ook uitgebreider een G (1,2,4,5) ziet er bijvoorbeeld uit als :: en wordt een kussenletter genoemd. De h is een combinatie van punt 1,2,5 en benoemen we een kussenletter mist rechtsboven. In de praktijk gebruik je deze taal weinig. In de beginfase van het braillelezen gebruikte ik het soms om te vragen waar een combinatie voor stond die ik weinig gebruikte, zoals een leesteken.

Braille kun je ook zelf schrijven. Bijvoorbeeld via het toetsenbord op een leesregel, op het scherm van je telefoon of op papier. Op een toetsenbord vorm je een letter door tegelijkertijd de knoppen in te drukken die gelijk staan aan de punten in de braillecel. Op papier kan dit ook wanneer je nog beschikt over een brailletypemachine. Soms zijn er nog van die momenten dat ik gebruikmaak van een priklei en prikpen. Daarmee prik ik letterlijk de puntjes in het papier. Dat is wel extra lastig. Omdat je de punten van achteren in het papier prikt, werk je volledig in spiegelbeeld. Je begint aan de rechterzijde van het papier en prikt de letters in spiegelbeeld. Bij een ‘l’. Die uit puntje 1,2,3 bestaat is dat niet ingewikkeld; dat wordt puntje 4,5,6. Maar wat als ik ‘n’ wil schrijven die bestaat uit de punten 1,3,4,5? Dat wordt dus punt 4,6,1,2. Een extra hersenkraker maar superhandig voor het brailleren van een (kaart)spel of een ansichtkaart.

Braille is niet zozeer een andere taal maar vooral een ander schrift. Toch kan ik me voorstellen dat je de beheersing van het schrift gebruikt in je cv. Wanneer het feit dat je minder ziet een voordeel oplevert voor de organisatie waar je solliciteert of wanneer de werkgever waarde hecht aan diversiteit, kun je een hint geven over wat jij aan ervaring meebrengt. Let erop dat hij redelijk subtiel is. Iemand zou er in een eerste scan zomaar overheen kunnen lezen.

En als ik het zelf zou gebruiken. Dan zou ik ervoor kiezen om naast de talen kopjes te maken als: ‘spreken’, ‘ lezen’ en ‘schrijven’. Bij spreken zou ik zetten: “niet van toepassing of voldoende”, bij lezen “goed” en bij schrijven “uitstekend.”  

Welke andere talen of geschriften beheers jij? En wat vertelt het over jou dat je die kent?